Verduurzamen, hoe dan? Maart: seizoensgebonden eten in de vastenmaand

Er leven veel mensen op de aarde. Zoveel mensen dat hen allemaal duurzaam te kunnen voeden een nijpend probleem wordt. Een duurzaam eetpatroon is dus ook onderdeel van een duurzame levensstijl. EAT-lancet onderzocht wat een duurzaam en gezond voedingspatroon zou zijn als we 10 miljard mensen moeten voeden in 2050. Eigenlijk lijken de aanbevelingen van EAT-Lancet veel op de bekende schrijf van vijf van het voedingscentrum. We moeten vooral nog meer groenten en fruit eten (per dag: 300 gram groenten, 200 gram fruit, 50 gram aardappel-achtigen, 232 gram rijst en granen, en 75 gram peulvruchten), en minder (rood) vlees: per week 98 gram rood vlees, 203 gram gevogelte en 196 gram vis.

Henry komt uit een familie van fervente vleeseters, en mijn 6 jarige zoon vindt alle groenten "niet zo lekker, mama." Dus ik was enigszins opgelucht dat EAT-Lancet niet een geheel veganistisch dieet voorschrijft. Dit EAT-lancet dieet vergt wel enige aanpassing, maar klinkt niet onhaalbaar in de oren. Als we 4 dagen vegetarisch eten, kunnen we de andere dagen biologisch vlees en kip veroorloven. Dat is in ieder geval mooi meegenomen. 

Nu eten Henry en ik, als we vlees eten, ongeveer 100 gram per dag. Dus als we onszelf aan zouden wennen 4 dagen vegetarisch, 1 dag vis en 1 dag vlees en 1 dag kip dagen te eten in een week, komen we een heel eind. Qua zuivel zitten we ook redelijk goed, alleen onze dochter van 1,5 jaar drinkt meer dan de 250 gram zuivel per dag die het EAT-Lancet dieet adviseert. Ik denk dat dat geen jaren meer gaat duren. We zullen wel significant meer groenten, peulvruchten en fruit naar binnen moeten peuzelen i.p.v. chocola. Of vallen cacaobonen ook in een van deze categorieën?

Bij een duurzaam eetpatroon hoort ook zoveel mogelijk lokaal geteelde, biologische en seizoensgebonden producten kopen: die zijn immers het minst vervuilend. De eerste logische stap leek mij daarom om meer vegetarisch te gaan eten en zoveel mogelijk lokale en seizoensgebonden producten te gaan eten. Ik heb zo'n handige kalender waarop staat welke groenten en welk fruit er wanneer lokaal beschikbaar is, dus afgelopen oktober leek me dit een haalbare uitdaging.

Alleen: ik had dus niet nagedacht over de Nederlandse seizoenen. Traditioneel is maart de vastenmaand, en de maand van de voorjaarsmoeheid. Dat blijkt dus niet alleen een religieuze reden te hebben, of vanwege gebrek aan zonlicht. In maart groeit er in Nederland nog niet zoveel. Vroeger waren alleen de ‘ingekuilde’ groenten beschikbaar (de kolen, de zuurkool, de weckgroenten). Die hadden in maart veel van hun voedingswaarde verloren en dus waren mensen massaal hongerig en moe. Tegenwoordig komen de verse Nederlandse groenten en fruit in maart nog uit de kassen. Kortom: maart is niet de beste maand om te switchen naar 4 dagen per week “vegetarisch eten op basis van lokale, seizoensgebonden groenten.” Het feit dat ik me dit pas deze maand realiseerde, toont wel aan hoever wij stadsmensen afstaan van onze voedselproductie.

Voorjaarsmoeheid voorkom ik liever, dus ik hoop dat onze aardbol het aankan als ik in februari, maart en april een beetje smokkel qua lokaal, seizoensgebonden eten. Afgelopen maand gebruikte ik bijvoorbeeld lokale bloemkool uit de kas, blikgroenten in mijn vegetarische bobotie. 

Voor deze uitdaging zijn kookboeken onontbeerlijk. Ik gebruikte deze maand het kookboek van mijn oma(uit de jaren 50 met per maand recept ideeën), 12 maanden lekker eten van de Albert Heijn met het recept voor een heerlijke bloemkool-gehakt ovenschotel, Vegalicious van Alice Hart (met het fantastische recept voor een brocolli-pecorini-pasta gerecht)  en vaak kook ik ook uit Eigentijds Vegetarisch van Maria Elia want daarin staan mijn persoonlijke favo vegetarische recepten: pompoentajine met couscous en dadels, en Pastinaak risotto. Maar pompoen, dadels en pastinaak zijn in ieder geval geen Nederlandse vroege voorjaar groenten. 

Het grootste succes van afgelopen maand vond ik de zelfgemaakte pindakaas: doe 1 deel pinda's, 1 deel cashewnoten, en een scheutje archideolie in een keukenmachine en maal tot het pindakaas is. Supersimpel gezond en lekker, zonder suiker, zout of verdachte e-nummers. De Gado-Gado was de grootste teleurstelling: dat was een beetje smakeloze bedoeling, vooral omdat ik te weinig sambal, ketjap en citroensap bij mijn zelfgemaakte pindakaas had gedaan voor een smakelijke sate. De tweede poging was al een stuk beter.  

In veel makkelijke gerechten zit gehakt, dus een goede vervanging voor gehakt is wel zo makkelijk. Vegetarisch gehakt is gemaakt van soja. Ik ben zelf geen fan van veel soja eten vanwege de hoge oestrogeen-achtige stoffen in soja. Vroeger gebruikte ik sojamelk als vervanging van gewone melk, maar daarvan raakte mijn hormoonhuishouding ook behoorlijk van slag. Knorr vervangt gehakt door linzen in hun vegetarische bobotie. Dat bleek een smakelijk alternatief te zijn. Ook in de wraps blijken linzen i.p.v. gehakt goed te werken. 

Op mijn wenslijstje om zelf te proberen te maken staan onder andere nog: no-fish tuna salad, falafel, hummus en linzensoep. Kortom: ik denk dat ik pas aan het begin sta van mijn ontdekkingstocht in de wereld van peulvruchten en zeewieren. De bovengenoemde kookboeken houd ik voorlopig nog bij de hand, en ik ben altijd in voor recepten van lekkere seizoensgerechten: Laat ze vooral achter op deze pagina!